Bàn về ngoại tình

Có những cú ngã, ta không ngã bằng thân – mà bằng tâm.

Có những vết thương không chảy máu – nhưng rỉ âm ỉ từ sâu thẳm bên trong.

Phát hiện mình bị phản bội không đơn thuần là đau lòng. Nó là một cuộc địa chấn lặng thầm trong bản ngã. Người từng là nơi an toàn nhất, giờ trở thành người giấu giếm ta nhiều nhất. Niềm tin không chỉ lung lay – mà rơi vỡ tan tành.

Ngoại tình không chỉ là một hành vi. Nó là một trải nghiệm đầy mâu thuẫn – vừa hấp dẫn vừa tàn phá, vừa thỏa mãn vừa rách nát. Có người gọi nó là một tội lỗi, người khác lại xem đó là tình yêu đích thực của cuộc đời. Nhưng có lẽ trước hết, chúng ta cần hiểu: ngoại tình là một sự thật, và sự thật này dù đau đớn vẫn luôn chứa đựng khả năng chữa lành nếu ta đủ dũng cảm để… nhìn thẳng. 

Theo Esther Perel, chuyên gia trị liệu nổi tiếng và tác giả “The State of Affairs – Nội Tình Của Ngoại Tình”, một mối quan hệ ngoại tình thường bao gồm ít nhất một trong ba yếu tố: giấu giếm, phản ứng tình dục và sự vương vấn tình cảm. 

Giấu giếm

Không phải lúc nào cũng có hành vi xác thịt, nhưng luôn có một vùng bí mật. Ngoại tình thường sống trong bóng tối: những cuộc hẹn được mã hóa, những tin nhắn đã xóa, những lần vội vã tắt màn hình. Kỳ lạ thay, chính sự giấu giếm ấy lại khiến người trong cuộc cảm thấy hưng phấn – như thể được sống trong một thế giới song song, nơi họ được trở lại làm người tự do, ham muốn, và gan dạ.

Nhưng cũng chính bí mật ấy, theo thời gian, có thể trở thành gánh nặng đầy xấu hổ và ghê tởm chính mình. Những gì từng có vẻ lãng mạn lại hóa ra là chiến lược hai mặt tinh vi, rút cạn niềm tin và sự trung thực trong mối quan hệ hôn nhân gốc. 

Phản ứng tình dục

Ngoại tình không phải lúc nào cũng “lên giường”, nhưng luôn mang tính ái tình. Một ánh nhìn, một tin nhắn, một tưởng tượng cũng đủ thắp lên ngọn lửa. Tình dục ở đây không chỉ là cơ thể – nó là cảm giác được thấy, được khao khát, được sống động trở lại. Và đôi khi, chỉ một nụ hôn tưởng tượng cũng có thể khiến ta run rẩy y như một đêm nồng nàn. 

Vương vấn tình cảm

Đây là phần thường bị lờ đi, nhưng lại là thứ khiến ngoại tình trở nên khó dứt. Có người say đắm, có người gắn bó kiểu định mệnh, có người tưởng rằng chỉ là một đêm, nhưng rồi cảm xúc lặng lẽ bám theo như chiếc bóng. Và cũng có người, để bảo vệ chính mình khỏi cảm giác tội lỗi, đã cố phủ nhận những xúc cảm thật đang lớn lên từng ngày đó.

Khi phát hiện bị phản bội: không chỉ là một cú sốc – đó là một cơn địa chấn bản ngã.

Có những cú ngã ta không ngã bằng thân, mà bằng tâm. Phát hiện người mình tin yêu nhất lại giấu giếm mình để kết nối với một ai khác – đó không chỉ là tổn thương tình cảm, mà còn là sự vỡ nát của bản sắc.

Theo Esther Perel, với những người tin vào tình yêu hiện đại – nơi “chúng ta là tất cả của nhau” – thì ngoại tình giống như một vết cắt vào lòng tin và giá trị cá nhân.

Người bị phản bội có thể trải qua:

• Sốc cảm xúc: cảm giác như bị rút cạn máu, không thở nổi.

• Ám ảnh: kiểm tra điện thoại liên tục, đọc các bằng chứng liên tục, trí tưởng tượng chạy như phim.

• Giận dữ và mất giá trị bản thân: “Anh ta là một lão chồng khốn nạn”, “Mình đã bị thay thế như vậy sao?”.

• Tự trách: “Tại tôi sao, tại tôi không đủ tốt, tôi không đủ đẹp?”, “Mình ngu ngốc quá...” 

Những cảm xúc này không tuân theo thứ tự và không có nút off. Chúng như những con sóng – khi ồ ạt, khi rỉ rả – nhưng đều là thật. Và cần được thừa nhận. 

Nên làm gì khi biết mình bị phản bội? 

Thời điểm phát hiện ngoại tình là thời khắc then chốt trong câu chuyện của một cuộc hôn nhân. Cú sốc khi phát hiện mình bị phản bội sẽ tác động lên vùng rìa não, kích hoạt phản xạ chiến và chạy. Một số người lại chỉ đứng tại chỗ, thờ thẫn, một số khác cố gắng bỏ chạy thật nhanh để né tránh khỏi biến cố này. Khi hệ thống rìa não được kích hoạt, phản ứng sinh tồn ngắn hạn áp đảo các quyết định được suy nghĩ thấu đáo. Các cặp đôi không nên vội đưa ra bất cứ quyết định nào trong khi đang xúc động mạnh. Khi đó, ta sẽ rơi vào một mớ hỗn độn cảm xúc như: cảm thông, ghen, tò mò, tình thương, phán xét, tức giận, kinh tởm… Bị tác động bởi những cảm xúc này là bình thường, nhưng bộc phát hành động điên rồ từ những cảm xúc này thì không có ích lợi gì cả.

Esther Perel không khuyến khích phản ứng kiểu “thu dọn hành lý và biến mất”. Thay vào đó, bà mời người bị tổn thương quay về chăm sóc bản thân như một bước đầu tiên: 

Ổn định chính mình

• Chải tóc, thoa son, mặc chiếc váy đẹp nhất… hay làm bất kỳ điều gì bạn thích. Không phải để níu kéo ai, mà để chọn yêu mình dù trong hoảng loạn.

• Tham gia lại lớp yoga từng thích, tham gia một lớp nhảy để giải tỏa năng lượng. Đi chợ và nấu món ăn yêu thích, hẹn cà phê với bạn thân…

• Và nhớ là, KHÔNG ra quyết định lớn khi đang còn bão tố trong lòng. 

Tìm hiểu sự thật – có chọn lọc

Không phải sự thật nào cũng chữa lành. Việc tra hỏi chi tiết kiểu: “Họ đã hôn nhau mấy lần, họ đã lên giường chưa?”, “Cô ấy có quyến rũ hơn tôi không?” chỉ khiến vết thương rỉ máu lâu hơn.

Hãy thử hỏi theo một góc khác:

“Bắt đầu từ khi nào anh cảm thấy không còn kết nối với em?”

“Có điều gì trong mối quan hệ này đã khiến anh rút lui?”

Đặt câu hỏi để hiểu, không phải để buộc tội. Điều đó có thể sẽ mở ra khả năng phục hồi. 

Hồi phục lòng tự trọng

Bạn có thể trả lời các câu hỏi sau:

“Tôi là ai trước khi chuyện này xảy ra?”

“Tôi có gì giá trị, ngoài vai trò làm vợ/chồng?” 

Liệt kê những người yêu thương bạn vì chính con người bạn và dành thời gian cho họ. 

Cho phép mình được khóc, được giận và được im lặng nếu muốn. Đừng đè nén cảm xúc, hãy nhìn thẳng vào nó và chấp nhận nó.

Tiến trình chữa lành – nếu bạn chọn ở lại

Nếu hai người chọn tiếp tục, Perel đề xuất ba giai đoạn:

Giai đoạn khủng hoảng: giai đoạn khủng hoảng rất mong manh, hai người cần một nơi để trú ngụ an toàn, không phán xét những cảm xúc mãnh liệt đang chạy loạn trong lòng mình và đối phương. Cần một nơi an toàn để thở và cần một người khác biết lắng nghe không phán xét. 

Tạo lập ý nghĩa: Hãy đi sâu vào nguyên nhân vì sao chuyện ngoại tình đã xảy ra và vai trò của từng người trong câu chuyện này. Cùng tìm hiểu điều gì đã bị bỏ quên, điều gì chưa từng được nói ra trong mối quan hệ.

“Chuyện này nói gì về chúng ta?” chứ không chỉ “Vì sao anh/em làm vậy?” 

Lên kế hoạch cho tương lai: Cả hai cùng xem lại sẽ quyết định thế nào, chia tay hay tiếp tục ở lại bên nhau. Nếu có thì hãy tái thiết lập nên những “khế ước tình yêu” mới để tránh chuyện cũ lặp lại. 

Ngoại tình là một vết cắt – nhưng cũng có thể là một lối mở

Không ai muốn bị phản bội. Nhưng nếu chuyện đó đã xảy ra, thì thay vì tự hủy hoại mình bằng oán hận, hay chạy trốn trong phủ nhận, bạn có thể chọn cách ở lại – với chính mình.

Tha thứ không phải lúc nào cũng đến. Và không ai bắt bạn phải tha thứ. Nhưng bạn có thể chuyển hóa tổn thương thành hiểu biết, để dù có bước tiếp hay dừng lại, bạn vẫn là người giữ gìn được trái tim nguyên vẹn của bản thân, giữ gìn hình ảnh người cha/mẹ nguyên vẹn với con mình.

Có thể, ngoại tình là một kết thúc. Nhưng cũng có thể – là khởi đầu cho một cuộc trở về.

Trở về với sự thật.

Trở về với giá trị của chính bạn.

Trở về với khả năng yêu thương – lần nữa, và sâu sắc hơn. 

MINH PHƯƠNG 

Tài liệu tham khảo:

Perel, E. (2017). The State of Affairs: Rethinking Infidelity (Bản dịch tiếng Việt: Nội tình của ngoại tình, H. Nguyễn, Trans.).